Uygun ağaç budama, ağaçlara çeşitli faydalar sağlayabilir. Çiçeklenmeyi, meyve üretimini artırabilir, sağlıklı yeni büyümeyi teşvik edebilir, güneş ışığını ve hava sirkülasyonunu artırabilir ve istenen şekil ve/veya boyutu koruyabilir. Ağaç budaması yaparken her bitkinin kendi büyüme özelliğine göre budama yapmak önemlidir. Böcekler, hastalıklar veya donma yaralanmalarından zarar gören bitkiler genellikle budanır. Öte yandan, yanlış budama veya yılın yanlış zamanında budama, yetersiz bitki gelişimine ve çiçeklenmenin azalmasına neden olabilir. Böceklere, hastalıklara veya kış hasarına karşı duyarlılığı artırabilir. Ağaç budama işleminin nasıl yapıldığını öğrenmek ve anlamak önemlidir. Özellikle ağaç budama sırasında kullanılan araçlar, budama zamanlaması ve ağaç budama teknikleri bilinmelidir.
Ağaç budama araçları
Ağaç budama aletleri çok çeşitli marka isimleri, stiller ve fiyatlarda mevcuttur. Aletleri satın alırken fiyattan çok kalite ve dayanıklılık için alışveriş yapın. Yedek parça sağlayan, hatalı malzeme ve işçiliğe karşı garantisi olan aletleri tercih edin.
Elde taşınan budama araçları, çoğu budama işlemini yerine getirebilir. Bunlara el budayıcılar, budama makasları, budama testereleri, direk budayıcılar veya çit makasları dahildir. Çapı yarım 2 cm’ye kadar olan küçük dalları kesmek için el budayıcıları önerilir.
Çapı 2 cm üzeri olan daha büyük dallar için budama makasları en iyisidir. Ağaç budama makasları, daha büyük dalları kesmek için kaldıraç gücünü artırmak amacıyla uzun sapları bulunur. Budama makası kullanırken, dalın yaralanmasını önlemek için tek bir yumuşak hareketle kesin.
Ağaç budama testereleri, kolay manevra için dar bir bıçağa ve sıradan bir marangozluk testeresinden daha kalın noktalara veya dişlere sahiptir. Çoğu budama testeresi çekme hareketi ile kesen kavisli bir bıçağa sahiptir.
Ulaşılamayan dallar için bir teleskopik dal testeresi kullanmayı tercih edin. Bir dal testeresi tipik olarak hem kesme bıçağına hem de testere ağzına sahiptir. Kesme bıçağı, bir uzatma mekanizması kullanan baypas budayıcılara benzer şekilde çalışır. Budayıcı yerde durur ve aşağı doğru bir hareketle bıçağın dalı kesmesine neden olur. Bazı dal testerelerinde üç adet uzatma bölmesi olurken, daha yeni modellerde teleskopik bir uzantı bulunur. Elektrik çarpması riski nedeniyle, elektrik hatlarının yakınında alüminyum saplı ağaç budayıcıları kullanmaktan kaçının.
Düzgün kesilmiş bir görünüm için çit makası kullanın. Çit makasları elle çalıştırılabilir ancak pilli, benzinli veya elektrikle çalışan olarak da mevcuttur. Çit makası ile büyük dalları kesmeye çalışmayın.
Tüm budama aletlerini iyi durumda tutmak için, her mevsim sonunda bıçaklarını bileyin ve yağlayın. Budama makaslarını, çit makaslarını ve el makaslarını bilerken, iç yüzeylerin düz kalması ve birbirine karşı düzgün bir şekilde kayması için bıçakların yalnızca dış yüzeylerini bileyin. Ağaç budama testerelerinin bir profesyonel tarafından bilenmiş olması en iyisidir. Ev yağına batırılmış bir bezle silerek bıçaklara yağ sürün ve ahşap saplara keten tohumu yağı uygulayın.
Ağaç budama zamanı
Çiçekli süs bitkileri yılın farklı zamanlarında çiçek tomurcuklarını oluştururlar, bu nedenle budama zamanları buna göre ayarlanmalıdır. Kızılcık ve erguvan gibi ilkbaharda çiçek açan birçok ağaç, sonbaharda çiçek tomurcukları oluşturur, bu nedenle sonbahar ve kış aylarında budama, bahar çiçeklerini ortadan kaldırır veya azaltır. Yaz aylarında çiçek açan bitkiler, yeni büyümede çiçek tomurcukları oluşturur ve kış aylarında çiçeklenmelerini etkilemeden budanabilir.
Ağaçlar soğuk havalarda hareketsiz kaldığından, onları budamak ve şekillendirmek için kış en ideal zamandır. Bu yöntem, bir ağacın dal yapısını görselleştirmeyi kolaylaştırır. Budamayı havalar ısınmadan önce yapmak çok önemlidir, bu nedenle yeni büyümeyi kesmezsiniz. Kış sonu, ilkbahar başı budama, ağaçların tüm değerli enerjilerini havalar ısındığında sağlıklı yeni büyüme üretmek için harcamasına yardımcı olur.
Bazı gölgeli ve çiçekli ağaçlar budama yaralarından ötür büyük miktarlarda özsu salgılama eğilimindedir. Bu ağaçlar arasında akçaağaç, huş ağacı, kızılcık, kayın, karaağaç, söğüt, çiçekli erik ve çiçekli kiraz bulunur. Ağaçtan özsu atılımı zararlı değildir, ancak böcekleri kendine çekebilir. Ağaç kanamasını en aza indirmek için bu ağaçları yapraklar olgunlaştıktan sonra budayın. Yapraklar genişlediklerinde bitki özsuyu kullanır ve ağaç yaradan daha az özsu salgılar.
Ağaç budama tekniği
Neden bir ağaç budama tekniğinin diğerine tercih edildiğini ve kesimlerin neden belirli bir bitki türü için olduğunu anlamak önemlidir. Terminal tomurcuğu (dalın ucundaki tomurcuk), yan tomurcukların (dalın veya dalın kenarı boyunca yönlendirilen tomurcukların) büyümesini yönlendiren oksin adı verilen bir hormon üretir. Terminal tomurcuğu sağlam olduğu sürece, oksin yanal tomurcukların büyümesini baskılar ve terminalin altında sürgün verir. Bununla birlikte, terminal tomurcuğu budama yoluyla kaldırıldığında, budama kesiminin altındaki yan tomurcuklar ve sürgünler oksin alır ve bu da kuvvetli büyüme ile sonuçlanır.